Filistin direnişinin başlattığı El Aksa Tufanı Operasyonu’nun ardından başlayan savaş, savaşta önce gerçeklerin öldüğü yönündeki deyimi destekleyen bir görüntü sunuyor. Emperyalizm ve siyonizmin kitle iletişim araçları ile medya üzerindeki tekeli, dünya halklarının düşmanlarının kitlelerin tutum ve düşünceleri üzerindeki mühendislik kapasiteleri ile psikolojik savaş kuvvetlerini orantısız düzeyde artırırken haklı ile haksız, gerçek ile yanlış gibi uzlaşmaz karşıtlar rıza inşası yoluyla birbiriyle yer değiştiriyor. Bu bağlamda, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi’nin 20 Eylül 2023’te yayınladığı ve çevirisini sunduğumuz “Savaşın Yumuşak Silahları” başlıklı kısa değerlendirme, adeta 7 Ekim’de başlayan savaşın getireceklerini öngören bir mahiyette.
Savaşın yumuşak silahları
Yumuşak savaşa dair söylem genellikle sert savaşla ilişkilendirilir ve bunlara bazen “yumuşak güvenlik” ve “sert güvenlik” kavramlarının dallandığı “yumuşak diplomasi” ve “sert diplomasi” de denir. Yumuşak savaşın yolu uzun, dolambaçlı ve yavaş ilerlenir türdendir fakat insani, maddi ve ahlaki açıdan en düşük maliyetli olandır. Günümüzde de zihinleri ve yürekleri ele geçirmeyi, vicdanlara ve davranışlara nüfuz etmeyi hedeflemektedir.
Yumuşak harp, savaşımın dördüncü neslini temsil eder. ABD, “Soğuk Savaş” olarak adlandırılan ve Sovyetler Birliği’ne karşı “ideolojik çatışmanın” yoğunlaştığı 1970’li yıllardan itibaren stratejilerini bu yönde geliştirmeye çalıştı.
Amerikan hegemonyasına karşı muhalefetiyle tanınan Amerikan düşünür Noam Chomsky, “Rızanın İmalatı” eserinde, yumuşak savaşın düşmanı savaş-dışı yollarla boyun eğmeye mecbur bırakan rolüne dikkat çeker.
Joseph Nye, 1990 tarihli Bound to Lead kitabında “yumuşak savaş” terimini ilk kez kullanan kişi kabul edilir. Ardından, bütünlüklü bir teoriye dönüşmesi için “Yumuşak Güç” adlı kitabında terimin yorumunu, açıklamasını ve gelişimini genişletir.
Yumuşak savaşta rakip ya da düşman, bazen masum görünen manşetlerin arkasına kurnazca ya da aldatıcı bir şekilde saklanır; bunu kendi değerlerini genelleyerek, başkalarının imajını çarpıtarak ya da yanıltıcı medya ve kara propaganda yoluyla maneviyatını zayıflatarak yapar. Amaç, şiddet ve askeri yöntemleri zorlamak yerine, şiddet içermeyen yöntemlerle düşmanın gücünü kırmak ve direnişini yok etmektir.
Yumuşak savaş, askeri olmayan gücün tüm araçlarını, özellikle bir ülkenin kültürel çekiciliğini, siyasi değerlerini ve toplumsal sistemini üç temel halka aracılığıyla kullanır: Birincisi ekonomik halka, yani ekonominin gücü, ikincisi ise askeri güçtür çünkü yumuşak güç askeri olmayan araçlara dayansa da, kullanılmasa bile caydırıcılığı temsil eden bir askeri güce ihtiyaç duyar, zira güce sahip olmak onun kullanımına eşdeğerdir. Üçüncü çember ise sanat, edebiyat ve yaşam tarzı dahil olmak üzere başkalarının davranışlarını açıkça yahut örtük biçimde etkileyen kültürel güçtür.
Dolayısıyla, yumuşak savaşın gücü, satranç oyunu misali üç boyutludur. Küreselleşme; iletişim, haberleşme ve medya teknolojisindeki muazzam ve eşi benzeri görülmemiş gelişme nedeniyle yeni boyutlar dayattığından, zafere ulaşmak isteyen tek yönde değil, üç yönde de oynamalıdır. Buna ek olarak, nükleer silahlar tek başına caydırıcı olmakta yetersizdir, çünkü bunların kullanımı, onu kullanacak olanlar da dahil olmak üzere herkes için zararlıdır.
Böylece, güç denklemleri ile güç dengesi değişti ve yeni Soğuk Savaş’ın rolü, zihinleri etkileyerek, gerçekleri tersine çevirerek ve kartları yeniden kararak bazen “meşruiyeti” ortadan kaldırmak, bazen gizlemek, bazense “meşruiyet” inşasıyla özellikle siber ortamda haklı tarafı haksız tarafa dönüştürerek artmaya ve yaygınlaşmaya başladı.
Yumuşak savaşın ustaca yürütülmesi için zihinlere hitap edecek ve kalpleri kazanacak yeni araçlar icat etmek, bakış açılarının pazarlanması ve tanıtılması hedefiyle yaygınlaştırılan yaşam tarzı düzlemi de dahil olmak üzere kültürel, siyasi, ekonomik, toplumsal ve sanatsal düzlemlerde yeni ve etkili sloganlar geliştirmek ve de kendiyle çelişen her şeye şüphe ve müphemlik tohumları ekmek gerekir.
Gelişmiş ülkeler ve kurumları birbirlerini etkilemek, birbirlerinin anlatılarını çürütmek ya da sahte belgeler ve yalanlar imal edip yeni anlatılar icat ederek nihai olarak yumuşak savaşlarını kazanma amacıyla kısa, orta ve uzun vadeli planlar dahilinde irtibatlar, platformlar, diplomatik ve kültürel geçitler, araştırma ve inceleme merkezleri ile ekonomi, sanat, medya ve spor projeleri geliştiriyor.
Günümüzde çeşitli ülkeler, gelişmiş ülkelerdeki kimi güç merkezleri ve de bazı gelişmekte olan ülkeler, bir yandan rakiplerini, diğer yandan sahip oldukları avantajlarını anlamak için yumuşak gücü gözden geçirip değerlendirmekte ve yumuşak savaşı yürüten kurumlarını belirlemektedir.
Büyük savaşlardan daha az tehlikeli olmadığı gibi sonuçları da insanlık için tehlikeli olabilecek iletişim ve haberleşme devrimi, bilgi ekonomisi ve yapay zeka koşullarında yumuşak savaş, öncelikli bir mesele olacak gibi görünüyor.
